Ghe Ngo của đồng bào Khmer dài khoảng 30-31 mét.Ghe Ngo tiếng Khmer gọi là Tuk Ngô, được bà con sử dụng để bơi đua với nhau tại mỗi dịp liên hoan Óoc Om Bóc – Đua ghe Ngo, nhằm mục đích mục tiêu cầu mưa thuận, gió hòa, mùa màng xanh tươi. Anh Danh Vũ, là thế hệ thứ 4 trong một mái ấm gia đình nổi tiếng với nghề đóng ghe Ngo ở khu vực ĐBSCL. Những năm gần đây, anh đã đóng hàng chục ghe Ngo cho những chùa và giành nhiều giải cao. Anh Danh Vũ, cho biết, để làm ra chiếc ghe Ngo mới là cả một quy trình kỳ công của người thợ .Ngày xưa, Tuk Ngô của đồng bào Khmer là thuyền độc mộc, được làm bằng một thân cây sao nguyên vẹn. Nhưng thời nay, những thân cây sao bằng 2 người ôm phần đông không còn nữa nên ghe Ngo được đóng bằng gỗ cây sao được cưa thành từng miếng ván. Bà con Khmer chọn gỗ sao để đóng ghe Ngo, bởi loại gỗ này có tính đàn hồi tốt, chịu được nước và giúp chiếc ghe Ngo lướt sóng nhanh. Gỗ sao được chọn đóng ghe Ngo phải là cây có trên 100 năm tuổi : ” Thời của ông nội, rồi cha của anh thì chọn gỗ sao. Tới thời anh thì nâng cấp cải tiến và thí nghiệm thử ngoài gỗ sao có thử ví dụ điển hình như thao lao và nhiều gỗ khác nếu so lại thì không bằng gỗ sao. Gỗ sao đưa xuống nước thì hạp, thứ nhất là không bị thấm nước. Thứ hai nữa là độ đàn hồi gỗ sao nó tốt. Tới thời gian này thì theo anh kinh nghiệm tay nghề, không gỗ nào bằng gỗ sao hết. Nhưng gỗ sao đúng và tốt nhất phải là sao Nước Ta, sau đó là sao của Campuchia và của Lào ” .
Sư cả trụ trì, đại diện Ban Quản trị chùa và thợ là những người chọn gỗ cây sao để đóng ghe Ngo. Khi mang về, gỗ phải được phơi bởi ánh nắng mặt trời, sau đó là phơi không khí và giónhư vậy, ghe Ngo mới đạt chất lượng và sử dụng được bền lâu hơn. Khi gỗ đã đủ độ khô để đóng chiếc ghe, sư cả trong chùa là người chọn ngày khởi công đóng ghe. Đối với đồng bào Khmer, ghe Ngo có tâm linh, vì vậy, tại lễ khởi công, đồng bào Khmer gồm có sư sãi, các vị Achar, Ban quản trị chùa, phật tử, thợ đóng ghe sẽ thực hiện nghi thức cúng bài mời gọi các vị “thần linh” về phù hộ ghe Ngo.
Bạn đang đọc: Độc đáo ghe Ngo của đồng bào Khmer
Ghe Ngo được trang trí hình con rồng trải dàiAchar Trần Văn Hải, ở Phương 10, thành phố Sóc Trăng cho biết : ” Cây gỗ này trước đây thì ở trong rừng, giờ đây tất cả chúng ta mang về để đóng ghe Ngo, thì tất cả chúng ta sẽ xin thần bảo vệ cây rừng, giờ đây gỗ này mang về đây để đóng ghe Ngo xin thần cho nhiều sức mạnh và ghe Ngo giành thắng lợi ” .
Đóng ghe Ngo, yên cầu người thợ phải thông thuộc về chọn loại gỗ, tỉ mỉ, khéo tay và thạo về kỹ thuật. Bên cạnh vẫn giữ được nét đẹp truyền thống lịch sử của ghe Ngo, còn phải bảo vệ lướt thật nhanh trên mặt sóng, thế cho nên, đi tham gia hội đua mới giành được thắng lợi .
Nghệ nhân Danh Vũ san sẻ, đồng bào Khmer dùng 5 miếng gỗ sao dài khoảng chừng 15 m ghép lại làm thân ghe. Còn đầu ghe và đuôi ghe thì sử dụng cây nguyên khối được đục đẽo cho nhọn và cong. Sau khi những mảnh gỗ được nối ghép với nhau tạo thành chiếc ghe Ngo hoàn hảo, người thợ sẽ cân chỉnh lần cuối, sao đó là giải quyết và xử lý những khe hở được đấu nối giữa những miếng ván với nhau để ghe không bị nước thấm vào .
Hoa văn sặc sỡ trên chiếc ghe ngo
Như đã nói trên, đồng bào Khmer tin rằng, ghe Ngo có tâm linh, có thần linh phù hộ, nên đặc biệt xem trọng đến nghi thức lễ cúng bài. Cũng như lễ khởi công, sư cả trụ trì ngôi chùa sẽ chọn ngày làm lễ ghép đầu ghe. Lần này, Achar và phật tử làm lễ bái tế cầu phép sức mạnh ảnh hưởng từ các vị thần linh phù hộ ghe Ngo… Achar Trần Văn Hải cho biết: “Hôm nay là ngày tốt, giờ tốt, chúng tôi xin làm lễ nối đầu ghe Ngo. Hôm nay, chúng tôi có chuẩn bị lễ vật cúng bái và xin gửi đến các vị thần linh sử tri ân, và xin mời các vị đến nhận lễ và phù hộ cho chúng tôi nối đầu ghe Ngo được tốt lành, nhiều sức khỏe và giành nhiều thắng lợi cho bổn chùa chúng tôi”.
Xem thêm: Du lịch Lagi Bình Thuận có gì hấp dẫn?
Chiếc ghe Ngo được triển khai xong sẽ được trang trí những hoa văn truyền thống cuội nguồn của dân tộc bản địa Khmer. Tùy ý thích của sư cả trụ trì trong chùa mà chọn vẽ hoa văn cùng hình những con vật, như rồng, cọp, voi, cá … hay hoa lá cách điệu cho ghe Ngo khác nhau. Ở hai bên mũi ghe vẽ hình hình tượng của ghe và ghi tên chùa .
Ngày xưa, Tuk Ngô của đồng bào Khmer là một chiếc thuyền độc mộc nên phải mất cả năm trời đục đẽo để hoàn thành xong. Hiện nay, việc đóng ghe được thay bằng những miếng ván từ cây gỗ, dụng cụ đóng ghe cũng văn minh, nên thời hạn được rút ngắn hơn. Anh Danh Vũ, cho biết, mỗi chiếc ghe Ngo, anh mất khoảng chừng 1 tháng rưỡi để triển khai xong. Mỗi năm, tính cạnh tranh đối đầu thứ hạng của ghe Ngo càng mạnh, thế cho nên, người thợ cũng phải không ngừng nâng cấp cải tiến kỹ thuật đóng ghe Ngo, để làm thế nào chiếc ghe Ngo lướt nhanh nhất hoàn toàn có thể. Đây cũng là nguyên do, những năm trở lại đây, ghe Ngo được đóng dài hơn với chiều dài từ 30-31 m, sức chứa từ 55-60 người, thay vì chỉ từ 23-25 m như trước đây
” Quan trọng nhất là cái khâu mình ráp lườn, nếu ráp đúng, ma sát không cản nhiều thì ghe sẽ vận tốc cao. Muốn ghe có chất lượng phải chọn đúng gỗ sao, hai nửa ổng thợ ráp, 3 là buộc cần câu và thứ tư là nhân lực con người quyết định hành động “, anh Danh Vũ san sẻ .
Ghe Ngo bao giờ cũng được bảo quản trong khuôn viên chùa. Nhà ghe là nơi thiêng liêng, ngày xưa phụ nữ không được đến gần, đây là điều cấm kỵ.
Không khí ở lễ hội dua ghe Ngo…
Lễ hội đua ghe Ngo của đồng bào khmer diễn ra vào ngày rằm tháng 10 âm lịch hàng năm. Các tay bơi là những chàng trai khỏe mạnh trong những phum sóc sẽ được chọn để tập dợt sức dẻo dai, bơi đều nhịp mái chèo trước khi đi tham gia tiệc tùng. Với đồng bào Khmer, ghe Ngo có giá trị to lớn về văn hóa truyền thống tín ngưỡng, là đại diện thay mặt của phum sóc, bổn chùa, vì thế, được chọn tham gia đua ghe tại tiệc tùng là niềm tự hào lớn so với mỗi phật tử .
Lễ hội đua ghe Ngo của đồng bào Khmer ngày càng được tổ chức quy mô lớn.Những năm gần đây, đời sống vật chất, văn hóa truyền thống ý thức của bà con phật tử Khmer được cải tổ, liên hoan đua ghe Ngo được Đảng, Nhà nước nâng tầm thành cấp khu vực, cấp vương quốc, những ghe ngo không còn đơn thuần chỉ là tham gia ngày hội nữa, mà có thêm tính cạnh tranh đối đầu về mặt thứ hạng. Lễ hội diễn ra là những trận tranh tài kinh khủng. Những chiếc ghe Ngo với sắc tố sặc sỡ và hoa văn bắt mắt, cùng sự hò reo cổ vũ của những phật tử mang lại những cung bậc cảm hứng khác nhau, đó là sự vui sướng, phấn khởi cho người giành thắng lợi và có phần hụt hẫn cho ghe Ngo tranh tài không đạt thành tích như mong đợi. Nhưng quan trọng hơn cả, với đồng bào Khmer vẫn là bảo tồn giá trị, văn hóa truyền thống liên hoan truyền thống cuội nguồn, độc lạ của dân tộc bản địa mình / .
Source: https://www.lesabeilles.biz
Category: Du lịch
Leave a Reply